Het mysterie van de Zeeuwse taal
‘Wat zeggen ze?’ Soms wanneer ik Geordie Shore (mijn guilty pleasure) aan het kijken ben, versta ik er werkelijk geen letter van. Maar dat vreemde Engelse dialect (als je het al Engels mag noemen) vind ik ook gelijk één van de charmes van het programma. Het vreemde taalgebruik, de rare woorden en de grappige tongval; ja, ik kan me daarmee vermaken.
Ik en de Zeeuwse taele
En zo denk ik eigenlijk ook over de taal hier. Zelf kom ik natuurlijk uit Brabant en praat daarom ook zelf met een dialect. Of dat dialect echter net zo is als de ‘Zeeuwse taele’? Nee, totaal niet. Want als je Zeeuws tegen mij gaat praten, kan ik je echt niets van maken.
Soms moest ik tot 4 keer aan toe vragen ‘wat zeg je?’
Dat ontdekte ik tijdens mijn zomerbaantjes in Renesse. Dit bekende vakantiedorpje ligt op Schouwen-Duiveland en is de hotspot voor jonge partygoers en ook veel gezinnen vieren hier vakantie. Sinds mijn 17de ging ik hier zomers werken in de horeca, waaronder bij restaurant ‘t Wapen van Zeeland. Werkend in de bediening had ik enorm veel lol met collega’s en leerde ik met 5(!) borden tegelijk lopen. Nog steeds ben ik hier weleens te vinden in de bediening, dus kom zeker een keertje langst. Collega’s, vaste gasten en eigenaren zijn hier trouwens allemaal echte Zeeuwen en dat merk je ook. Vooral qua taal.
‘Sorry, Wat zeg je?’
Hier werd al snel duidelijk dat het voor mij niets uitmaakte of je nu Zeeuws of Chinees tegen me sprak. Soms kwam bijvoorbeeld een van de bazen binnenlopen en begon dan tegen mij te praten … alleen ik verstond er geen woord van. Soms moest ik tot 4 keer aan toe vragen ‘wat zeg je?’. Gelukkig kwam het nooit tot een vijfde keer, want tegen die tijd vertaalde een collega het vaak wel in het Nederlands voor mij. Dan merk je wel dat er een taalbarrière is. Toch vond ik het ook leuk om het te horen. Net als bij Geordie Shore heeft het Zeeuws dialect zijn charme. Ik kon daarom ook genieten wanneer mijn collega Marian opeens een plat accent opzetten en in het Zeeuws ging kletsen met de vaste gasten aan de bar. De helft verstond ik dan niet, maar het klonk voor mij zo apart. En als dan iedereen moest lachen, dan had ik werkelijk geen idee waarom en dat vond ik weer om te lachen.
Zeeuws leren
Gelukkig praat mijn vriend en schoonfamilie geen ‘echt’ Zeeuws. Want het zou pas echt grappig zijn als ik mijn eigen vriend niet zou kunnen verstaan. Ik zie het al helemaal voor me, lol. Dus daarvoor hoef ik geen Zeeuws te kennen. Maar nu ik het steeds meer hoor, vind ik het wel leuk om toch een woordje Zeeuws leren. Immers woon ik nu zelf in Zeeland en dan moet je jezelf toch een beetje aanpassen natuurlijk. Plus, het is ook niet echt handig als je jouw eigen baas niet kunt verstaan. Tijd dus voor een cursusje Zeeuwse taal.
12 dialecten, 6 dorpstalen en het aparte burger-Zeeuw. Dat gaat mij echt nooit lukken!
De vele dialecten van zeeland
Net als het Fries, Brabants en Limburgs, is het Zeeuws een echte streektaal. Zeeland bestaat echter uit heel veel verschillende streken, waardoor het Zeeuws ook divers is. Één Zeeuwse taal bestaat niet en het dialect verschilt van eiland tot eiland. Op Goeree-Overflakkee zal je bijvoorbeeld een andere Zeeuwse taal horen dan op Schouwen-Duivenland. Dus al zou ik een woordje Zeeuws kunnen, dan nog versta ik een eiland verder weer geen woord. Hmm, echt Zeeuws leren gaat het denk niet worden.
Want als je echt overal Zeeuws wil verstaan, dan moet je ongeveer 12 dialecten, 6 dorpstalen en het aparte burger-Zeeuws leren. Dat gaat mij echt nooit lukken! Makkelijker is het om een Zeeuws woordenboek bij de hand te hebben, zoals deze digitale woordenbank.
klik hier voor meer informatie over de Zeeuwse taal
De basis van de Zeeuwse taal
Wil jij Zeeuws kunnen ‘klappen’ (= praten) dan zijn er enkele algemene regeltjes die je overal wel hoor. De ui spreek je uit als uu en de ij is een ie. Ook wordt de aa vaak een ee en in het zuiden weer een oa. De h spreken ze alleen uit op Goeree-Overflakkee. In de rest van Zeeland mag je de h-klank vergeten, behalve dan wanneer ze de g uitspreken als een h. Maar let op! Andere keren valt de g zelf ook weg. Dat is even kort de basis. Verwarrend? Kijk dan ook eens naar het woord boom. De oo-klank wordt in het Zeeuws een oa (boam), soms een ooë (booëm), een andere keer een uuë (buuëm) en elders weer een oeë (boeëm). Daar gaat je hoofd toch van tollen?
Snap jij het wel; oefen dan eens met het woordje gaan. Hoe spreek jij dat uit in het Zeeuws? Laat het me weten in een reactie hieronder.
Elke Maand een nieuw bitje Zeeuws
Om toch nog een beetje Zeeuws te leren, zal ik elke maand mijn best doen om een nieuw ‘bitje’ (= beetje) Zeeuws te posten met uitleg natuurlijk. Een soort minicursus van de Zeeuwse taal, want de Zeeuwse taele is de mooiste taele van oalemaele! (na het Brabants dan hé 😉 )
